Психијатри: Паметните телефони го намалуваат коефициентот на интелигенција

Манфред Шпицер е меѓународно признат германски психијатар, психолог и невролог. Тој е директор на психијатриската универзитетска болница во Улм и основач на Центарот за невронаука во истиот град. По дипломирањето на Универзитетот во Фрајбург, предавал на некои од најголемите светски универзитети, во Хајделберг, Харвард, Орегон…

Објавил голем број научни трудови од областа на невронауката, учењето, психологијата и психијатријата. Добитник е на бројни престижни научни награди и признанија, како што е наградата за истражување Дуфар, доделена од Германското друштво за психијатрија, психотерапија и неврологија, наградата Когито, што ја доделува Фондацијата Когито, научната награда доделена од Фондацијата Маргрит Егнер итн. Има напишано неколку книги од областа на психопатологијата, учењето и развојот на детето. Автор е и на бестселерите Дигитална деменција и осаменост, кои привлекоа огромно внимание од јавноста и професијата, пишува Нови лист.

Во својата хит книга „Дигитална деменција: Како ние и нашите деца полудуваме“, тој ги предупредува родителите да го ограничат времето поминато пред екраните на дигиталните медиуми на деца чиј мозок се уште се развива. Клучната претпоставка е дека електронските медиуми – паметни телефони, дигитални асистенти, компјутери, сателитска навигација и постојана врска со Интернет – „ ослободуваат“ од нашите вообичаени ментални напори и затоа стануваме се повеќе зависни од технологијата и нашите ментални способности ослабуваат.

Многу деца немаат потреба да запаметат информации бидејќи знаат дека во секое време можат да „изгуглаат“, а мултитаскинг или работа на повеќе работи во исто време, лудо кликање од страница на страница, го одвлекува вниманието на децата, се губи енергијата и го нарушува фокусирањето на она што е важно. Колку повеќе време поминуваат на сурфање и играње разни игри, толку повеќе децата ќе имаат проблеми со вниманието и концентрацијата. Покрај тоа, игрите можат да создадат зависност. Понатаму, колку повеќе време поминуваат пред екраните на електронските медиуми, децата ќе имаат полоши социјални вештини, ќе бидат несоцијализирани и фрустрирани.

Втемелени сознанија

Манфред Шпицер, покрај Николас Кар и Сузан Гринфилд, беше меѓу првите што јавно постави логични прашања поврзани со овие опасности и предложи и се залага за нивно решавање врз основа на објективно научно знаење. Тој беше меѓу првите што ја сфати сериозноста на проблемот и му даде соодветно име – дигитална деменција – што веќе стана општо прифатено денес. Една од основните тези од неговата научна книга е дека дигиталната педагогија, односно воведувањето лаптопи во училиштата, е доказ за чисто незнаење и бескрупулозни комерцијални интереси. Се повикува на голем број научни студии кои покажале дека дигиталните медиуми се несоодветна алатка за учење. А, ги критикува социјалните медиуми кои промовираат виртуелни пријателства, но всушност го нарушуваат социјалното однесување и промовираат депресија во исто време.

Затоа, особено е интересно што таков соговорник се најде на Викенд Медиа фестивалот како еден од главните гости на годинашното издание во Ровињ – тој настан, всушност, ги собира клучните луѓе во дигиталната индустрија и голем број инфлуенсери од социјалните мрежи, кои без употреба на смартфони и други гаџети не би постоеле. Затоа, првото и најлогично прашање што може да му се постави е колку тој дневно го користи мобилниот телефон?!

„Имам ајфон и го користам, најчесто како телефон, околу 20 минути дневно, така барем мобилниот сам ми кажува. Ми се допаѓа неговата камера, на крајот на краиштата, најдобрата камера е секогаш онаа што ја носите со вас, а понекогаш користам мапи или го користам за да најдам информации“, вели тој.

Диносауруско размислување

Неговите тези предизвикаа бројни критики, многу експерти тврдат дека овие наоди се неосновани и се резултат на размислување на „диносаурус“, но тој вели: „Прашајте ги вашите родители дали се согласуваат со мене. Паметниот телефон навистина го нарушува когнитивниот развој и создава зависност. И алкохолот го прави тоа. Паметните телефони треба да бидат забранети барем до 14 – годишна возраст, како што веќе сугерираа многу политичари. По вечерата, без мобилен телефон, едноставно правило. Имено, дигиталните технологии влијаат и на образованието, не само на видот, физичката активност и менталното здравје. Еве неколку интересни факти, истражувањата покажуваат дека книгите и весниците се читаат во просек по 15 минути дневно, а просечното време поминато на паметните телефони е околу седум часа дневно! Кога зборуваме за деца, размислете што значи тоа. Кај децата, 22 проценти денес се изложени на ризик од миопија, или деформитет на очното јаболко, а кај Кинезите е дури – 80 проценти од децата! Во период на короната, во Вухан, Кина, за време на најсилното заклучување, стареење на очите беше масовно забележано кај деца на возраст од три, четири и пет години. Родителите треба да преземат одговорност за здравјето на своите деца, а на овие луѓе подоцна им се заканува слепило“, посочува тој.

На прашањето што се случува со менталните проблеми, тој додава дека, за жал, дигиталната технологија дефинитивно не направи посреќни, но предизвика голем број сериозни проблеми.

„Денес сакаме се да се дигитализира, дури и нашите деца, и знам за што зборувам, имам шестгодишно дете. Нашите сознанија сугерираат дека треба внимателно да се пристапи кон употребата на паметните телефони од страна на младите луѓе, бидејќи тие не гарантираат повисоко ниво на образование, но исто така постои проблем младите жени да сочинуваат популација особено склона кон вознемиреност и депресија поради осаменост користејќи дигитална технологија. Нашето истражување покажува огромно зголемување на бројот на самоубиства кај младите луѓе, особено жените во последните десет години. Не треба да го ризикуваме нашето здравје за обична забава, а исто така е неодговорно да го загрозиме здравјето на идните генерации поради профитот на неколку од најбогатите компании на Земјата, а јасно ни е дека ова е во втор план“, изјави овој доктор за Нови лист.

Непријатни предупредувања

И кога станува збор за критиката, вели тој, морам да признам дека имаше проблеми, се соочив со полоши работи отколку обична критика, искрено некои луѓе ми се закануваа дека ќе ме убијат, имаше непријатни предупредувања.

„Да не се лажеме, зад компании како Амазон, Епл, Фејсбук, Мајкрософт или Самсунг стои огромно лоби, кое е меѓу најбогатите во светот. Значи, експертите немаат шанса да се борат против ова лоби. Тоа е како пушење и лоби за цигарите, кое со децении успеа да ги потисне доказите за рак на белите дробови и предизвика милиони смртни случаи, но во многу поголем обем “.

Еден од неговите научни наоди вели дека употребата на паметни уреди – го намалува коефициентот на интелигенција. Како, прашуваме?

„Нашето истражување сугерира дека дигиталните медиуми го попречуваат размислувањето, го намалуваат коефициентот на интелигенција, па дури и самото негово присуство ја нарушува креативноста и предизвикува фрустрација. Ако навистина сакате да ја завршите работата, исклучете ги вашите нервози. Паметните телефони се најголемиот проблем, би рекол дека дозирањето е отров, а таков телефон е секогаш при рака и при рака. Бидејќи, зависноста од дигитални технологии работи исто како и секоја друга зависност, како што е кокаинот. Се активираат истите области на мозокот, а истото важи и за зависности без супстанции, како што се коцкање или игри. Накратко: знаеме дека дигиталната ИТ го нарушува учењето и образованието и знаеме дека образованието што го стекнувате на возраст од 20 или 25 години е единствениот најдобар предвидувач за деменција подоцна во животот“.

Она што е особено интересно е што истражувањата покажаа дека воведувањето дигитални технологии во училиштата воопшто не помогнало во растот на знаењето, посочува тој.

„Да, пред пандемијата, луѓето мислеа дека има горна граница од пет или осум часа употреба на паметни телефони дневно. Но, сега знаеме дека може да биде 50 проценти повеќе, што е навистина загрижувачко, признајте. Сите се преморени, што дополнително го зголеми товарот на пандемијата. Луѓето губеа уште повеќе време, физички назадуваа и се чувствуваа помалку добро. Повеќето луѓе мислат дека ни е подобро и не гледаат негативни последици за нашето здравје, благосостојба или општество. Но, дигиталната технологија има огромно негативно влијание врз здравјето, образованието и иднината на нашето демократско општество. Она што навистина ме воодушевува е обемот на незаинтересираност во јавноста, како и во интелектуалните кругови, но и во медиумите. Напишав книга за пандемијата и јасно се залагав за употреба на телефонот, што е подобро од видео разговор и исто така е подобро за планетата, бидејќи троши многу помалку енергија.

Се разбира, работењето од дома има и многу подобрувања за човештвото, со што се заштедува многу време, сообраќај, загадување и јаглерод диоксид. Не сум ексклузивен и знам дека има добри работи во се, вели др Шпицер. Тој се враќа на проблемот со физичките промени поради таквиот начин на живот: „Се разбира, употребата на паметни телефони предизвикува зголемување на кратковидоста, јасно е зошто, но постои и проблем со физичката активност, особено кај децата. Со оглед дека 70 проценти од дебелите деца и младите луѓе стануваат дебели возрасни, ризикот од дијабетес и хипертензија се зголемува, а со тоа и ризикот од срцев удар и мозочен удар. Се разбира, со текот на времето ќе научиме да живееме со новата технологија. Но, она што е потребно за да се дојде до таа точка е сериозна проценка на негативните ефекти врз здравјето, образованието и општеството. А, тоа се уште не се случило. Всушност, ние не сме ни блиску да се движиме во таа насока поради неуморното лобирање на дигиталната индустрија“, вели тој.

Извор: Н1