Прогноза за пандемијата: Какво сценарио нѐ очекува следната година?
Пандемијата на Ковид-19 би можела од следната година да почне да стивнува и постепено да се претвори во ендемска болест како другите со кои живее човештвото, доколку не трае подолго поради големата нееднаквост во достапноста на вакцините и појавата на поопасни видови на вирусот.
И додека земјите се подготвуваат да се справат со новиот загрижувачки вид на вирусот, а Европа се бори со зимскиот бран на пандемии, здравствените експерти веруваат дека тој може да се скроти следната година.
Сите знаења и алатки потребни за да се стави вирусот под контрола, постојат. Достапни се големи залихи на безбедни и ефективни вакцини и нови методи на лекување.
Но, за сега не се знае дали ќе ги донесеме потребните тешки одлуки, или ќе допуштиме пандемијата да продолжи дивее и со тоа да го отвори патот на далеку полоша ситуација од моменталната.
„Траекторијата на оваа пандемија е во наши раце“, изјави неодамна за новинарите Марија Ван Керхове, главен експерт за криза на СЗО. „Дали можеме да дојдеме до фаза каде што можеме да го контролираме ширењето на болеста во 2022 година? Апсолутно“, рече таа, додавајќи:
„Можевме веќе да го направиме тоа, но не го направивме.
Една година по појавувањето на првите вакцини на пазарот, ширум светот се администрирани повеќе од 7,5 милијарди дози. И до јуни ќе бидат произведени речиси 24 милијарди дози, повеќе од доволно за сите луѓе на планетата.
Но, недостатокот на вакцини во сиромашните земји и отпорот на некои да ги вакцинираат нациите ги прави ранливи, додека новите, позаразни видови на вирусот, како делтата, предизвикуваат бран по бран инфекција.
Така, сè уште имаме сцени од интубирани пациенти во преполните болници и долги редици луѓе кои бараат кислород за своите најблиски.
Сцените од импровизирани огнови во Индија, каде делта вирусот е во подем, најдобро ја илустрираат човечката цена на пандемијата.
Официјално, ширум светот починале повеќе од 5,1 милиони луѓе, иако СЗО проценува дека вистинскиот биланс е веројатно, два до три пати поголем.
Дел од инвентарот
Две години откако вирусот првпат се појави во Кина, земјите сè уште балансираат помеѓу отворање и повторно воведување ограничувања.
Протестите против вакцинацијата потресуваат голем број земји во Европа, повторно епицентарот на пандемијата, во услови на нови заклучоци и најава за задолжителна вакцинација.
И покрај ваквите сцени, многу експерти посочуваат дека фазата на пандемијата наскоро ќе заврши.
Тие веруваат дека ковидот нема целосно да исчезне, туку ќе стане главно контролирана ендемска болест со која ќе научиме да живееме, како грипот.
Ќе стане „дел од инвентарот“, рече Ендрју Нојмер, епидемиолог од Универзитетот во Калифорнија, Ирвин.
Водечкиот американски експерт за заразни болести, Ентони Фаучи, исто така рече дека вакцинацијата од големи размери наскоро треба да нè доведе до точка кога Ковидот „повремено може да се појави во позадина, но нема да доминира како сега“.
Меѓутоа, проблем е големата нееднаквост во достапноста на вакцините.
Речиси 65 отсто од луѓето во земјите со високи приходи примиле најмалку една доза од вакцината, а само повеќе од седум отсто во земјите со ниски приходи, според податоците на ОН.
Со оглед на тоа дека тоа е морално недозволиво, СЗО ги повикува богатите земји да не даваат бустер дози на целосно вакцинирани лица додека најранливите не ја добијат првата доза, но залудно.
Здравствените експерти нагласуваат дека дозволувањето на болеста да се шири неконтролирано во некои области драстично ги зголемува шансите за нови, поопасни видови на вирусот што ќе бидат закана за целиот свет.
Тие стравови дојдоа до израз уште повеќе поради појавата на омикрон – нов загрижувачки вид на коронавирус првпат идентификуван во јужна Африка.
СЗО предупредува дека новиот сој претставува „висок ризик“ на глобално ниво, иако сè уште не е познато дали е позаразна, поопасна или дали е поотпорна на заштитата од вакцините, во однос на претходните видови.
„Никој не е безбеден додека сите не се безбедни“, рече генералниот директор на СЗО Тедрос Адан Гебрејесус од почетокот на пандемијата. Гаутам Менон, професор по физика и биологија на Универзитетот Ашока во Индија, се согласува дека во интерес на богатите земји е и посиромашните земји да добијат вакцина.
„Би било кусогледо да се претпостави дека ќе го решат проблемот ако само себе се вакцинираат“, рече тој. Двојна пандемија?
Доколку светот не ја реши оваа нееднаквост, експертите предупредуваат дека најлошото допрва може да дојде.
Едно кошмарно сценарио на СЗО предвидува дека пандемијата на Ковид ќе биде дозволено неконтролирано да беснее со нови и сѐ поопасни соеви, а друг вирус што го пренесуваат комарците како Зика, ќе предизвика паралелна пандемија.
Конфузијата, дезинформациите и миграциските кризи предизвикани од бегството од областа зафатена со комарци ќе ја намалат довербата во владата и науката, здравствените системи ќе пропаднат и ќе настане политички хаос.
Ова е едно од неколкуте „можни“ сценарија, изјави директорот на СЗО за кризни ситуации, Мајкл Рајан, и додаде:
„Двојното сценарио за пандемија е особено загрижувачко затоа што сега имаме еден вирус што ја предизвика пандемијата и многу други кои чекаат на ред“. СЗО ги повикува земјите да потпишат меѓународен договор за борба против пандемии со цел да се подготват и спречат идни кризи.
Без разлика како ќе се развива ситуацијата со Ковид, ова секако не е последниот опасен патоген вирус со кој светот ќе се сретне, заклучуваат експертите.
