Зелено сценарио во енергетиката со инвестиции, меѓусекторска соработка и јакнење на свеста
Државата во првата половина од годината планира да ја заокружи регулативата за спроведување проекти што ќе ја подобрат енергетската ефиканост и ќе се овозможат инвестиции во таа област во наредните пет години. Во примената на т.н зелено сценарио од Стратегијата за развој на енергетиката до 2040 година неопходни се конкретни чекори од сите чинители, меѓусекторска соработка, но и промени во образованието за јакнење на свеста за важноста на зелената енергија уште од најмала возраст.
За изработката на програмата за спроведување на Стратегијата во наредните пет години денеска дебатираат владини и претставници од енергетскиот, академскиот и невладиниот сектор на конференцијата „Визија за енергетска транзиција“.
-Како Стратегија што се однесува до рамката за закони правилници и подазконски акти сме при крај да го заокружиме овој процес за да во наредните пет години влеземе во инвестициски циклус каде нашата држава истовремено ќе биде и позелена и порацонална и ефикасна во однос на инвестиции во енергетскиот сектор, рече министерот за економија Крешник Бектеши на панелот на конференцијата посветен на владините приоритети во областа на енергетиката.
Направивме, појасни Бектеши, неколку реформи во енергетиката, првично со носење на новиот Закон за енергетика, но и со Стратегијата каде главно и според експертите во нашата држава и нашите сратешки и странски партнери РСМ треба да се насочи во наредните неколку години во делот на транзицијата на енергетската дејност. Во рамки на тоа сите мерки и програми што почна да ги развива Министерството за економија се насочуваат на обновливите извори, но и на транзицијата бидејќи главно во нашата држава електричната енергија се произведува од традиционалните извори.
Во таа насока, според Бектеши, веќе е дадено големо значење на гасификацијата на државата која, потенцираше, е еден од најдобро реализираните проекти во изминатите две три години. Веќе сме влезени во втората фаза во делот на дистрибуцијата со природен гас, а дополнително на тоа со нашите странски партнери имавме јавни повици што се однесуваат до привлекување на инвестиции како што се фотоволтаични централи и на државно и на приватно земјиште.
Како што информираше, се подготвуваат подзаконските акти и правилници што произлегуваат од Законот за енергетска ефикансот.
-Убедени сме дека во првата половина на 2021 година ќе ја заокружиме правта рамка во однос на почнување на реализација на голкм број проекти за енергетската ефиканост. Министерството за финансии веќе испрати до Собранието закон за заем во делот на енергетската ефиканост, а дополнително на тоа имаме голема поддршка и од Делегацијата на ЕУ за создавање фонд за енергетска ефикасност. Голем дел од заемот од СБ ќе биде да се реализираат проекти во јавниот сектор првично, што би било добра порака истовремено и за приватните компании кои на некој начин ќе бидат подготвени и тие да ги исполнат сите мерки што призлегуават од Законот за енергетска ефикасност, но и за енергетските компании во нашата држава бидејќи се предвдиени мери и програми што и тие треба да ги спроведат во наредните години, појасни министерот за економија.
При крај е, како што соопшти, подготовката на тендерската документација за нов повик за изградба на фотонапонски централи.
-Кон втората половина на март, почетокот на април убеден сум дека комисијата ќе биде подготвена за да можеме да објавиме дополнителен повик во изградба на фотонапонски централи. Тоа ќе биде на приватно земјиште имајќи предвид дека на државното земјиште има процедури за потенцијалните инвеститори, а истовремено треба да се изготват и документации од релевантните институции, рече Бектеши, потенцирајќи дека е задоволен од резултатите во спроведување на првиот пови и оти се очекува до септември годинава да бидат во функција сите инвестиции согласно спроведената аукција.
Тој најави дека МЕПСО ќе почне со реализација на одредбите од меморандумот со Бугарија што, потенцира, ќе биде важно за нашата држава во делот на балансирањето, но истовремено и почеток на регионалното спојување на пазарот со електрична енергија.
Министерот за животна средина Насер Нуредини, пак, ја истакна важноста во следењето на политиката за ублажување на климатските промени.
-Ние ќе го имплементираме нашето зелено сценарио во нашата земја. Планираме да го интегрираме и климатскиот план кој е од огромна важност во нашата земја. Кога зборуваме за енергетиката со оглед на фактот дека таа е еден од клучните придобесувачи за емисиите на CO 2 во нашата земја подготвуваме долгорочна стратегија за климатските промени која ја дефинира патеката како ќе продлжиме понатаму во секторот на енергетика односно ќе го дефинира патот на индустријата во нашата земја што подаразбира контрола, отчет и мониторинг. Важна е и меѓусекторската соработка на сите чинители. Ќе треба да се оддалечиме од нашите централи и индустрии кои работат на јаглен и треба да работиме на нашето зелено сценарио, рече Нуредини.
Потребно е, порача, вклучување на сите институци, не само од енергетскиот сектор, туку за возилата, транспортот…. Среде процес сме, укажа, за забрана на увоз на возила под стандардот што е од голема важност.
-Во однос на програмите и олеснувањето на мобилноста на нашата земја со министерот за финансии работимена наоѓање нови предлози не само за субвенции,туку и на даночни олеснувања за електрични и хибридни возила. Децата треба да почнеме да ги образуваме уште во раниот образовен систем, да работиме и на висоото образование, да се почне со вметнување на обуки, курсеви, за декарбонзиацијата, за енергетската ефисакност, за еко енергијата. Предлагаме шест нови закони за сметот кој исто така генерира емулзии на ЦО2, треба да ги пронајдеме и да најдеме нов соодветен начин за управување со нив, рече Нуредини, истакнувајќи дека меѓусекторската соработка е важна и во мерките за намалување на локалното загадување.
Конференцијата продолжува со дискусија за ефектите од енергетските реформи. Активностите се дел од проектот „Развој на програма за имплементација на Националната стратегија за развој на енергетиката“ финансиран од Британската амбасада Скопје преку Фондот за добро управување (GGF).
