Истражувачите ја открија „мистеријата за убиството на ѕвездата“, тајна на вселената чувана речиси четири децении
Неутронската ѕвезда со виолетова боја беше во центарот на брилијантната „низа бисери“, прстен настанат од исклучително жежок гас.
Научниците тврдат дека ја решиле мистеријата за причината за познатата космичка експлозија.
Експлозија на ѕвезда беше забележана во блиската галаксија во февруари 1987 година.
Беше видлива од Земјата со месеци, бидејќи емитуваше светлина 100 милиони пати посилна од Сонцето.
Распадот на ѕвездата беше толку силен што дури и со помош на најмоќните телескопи не беше можно да се утврди што се наоѓа во нејзиниот центар.
Новото истражување покажа дека станува збор за неутронска ѕвезда со таква густина што една кафена лажичка од материјата што ја сочинува би тежела 10 милиони тони.
Истражувачкиот тим на тој начин ја „реши мистеријата на убиството“, вели докторката Меги Адерин-Покок, водителка на програмата „Ноќно небо“ на Би-би-си.
-Станува збор за смртта на ѕвезда и мистеријата за тоа што се крие зад слојот прашина што ги опкружува остатоците, рече таа.
Тоа беше голема ѕвезда со маса 20 пати поголема од Сонцето, наречена „Син суперџин“.
Нејзиниот живот заврши спектакуларно со процес на супернова, т.е. ѕвездена експлозија, а астрономите го класифицираа како SN 1987A.
Тоа беше првата супернова видлива со голо око од Земјата во претходните 400 години, а тоа е ѕвезда за која астрономите собираа податоци уште пред да експлодира.
Адерин-Покок претходно работеше на проект за решавање на загатката на експлозијата на ова небесно тело, за кое вели дека е и буквално и фигуративно голема ѕвезда.
-Фактот што беше видлива ја направи оваа ѕвезда позната во светот на науката.
-И SN 1987A им е драг на астрономите, бидејќи се случи релативно блиску и тие беа во можност да соберат многу детали за животниот циклус на оваа ѕвезда“, вели научникот.
Студиите на оваа ѕвезда ја направија идеална небесна лабораторија која им овозможи на научниците детално да ги проучуваат теориите за распаѓање на ѕвездите.
Но, недостасуваше клучен дел од сложувалката - она што останува во центарот по катаклизмата.
Според теоријата, ѕвездите се распаѓаат кога ќе им снема гориво за нуклеарните реакции поради кои сјаат.
Масата на овие небесни тела е толку голема што гравитационата сила ги уништува нивните атоми за да ја формира најгустата материја во универзумот, која се нарекува неутронска ѕвезда или, ако е голема, може да се формира и црна дупка.
Но, кој од тие два исхода се одигра?
Важно е научниците да го знаат ова, бидејќи суперновата придонесува за уништување на тешки елементи, кои помагаат во создавањето и одржувањето на животот во космосот.
Истражувачите, пишувајќи во списанието Science, велат дека имаат силни, ако не и непобитни докази дека се работи за неутронска ѕвезда.
Професорот Клас Френсон од Универзитетот во Стокхолм, кој го водел истражувањето, вели дека ова е прв пат некој да успее да го истражи центарот на супернова и што е создадено како резултат на распадот.
-Сега знаеме дека постои компактен извор на јонизирачко зрачење, најверојатно од неутронска ѕвезда.
-Го баравме уште од моментот на експлозијата, но моравме да почекаме за да ги потврдиме предвидувањата, вели овој експерт.
Новите податоци покажуваат дека температурата на површината на неутронската ѕвезда е околу милион степени, а таа го достигнала тоа ниво од почетните 100 милијарди степени или некоја температура блиска до тоа.
Бебе ѕвезда
Тим научници продолжуваат да го надгледуваат регионот на супернова за да ги дознаат прецизните детали за експлозијата.
Податоците им даваат можност да набљудуваат „бебе“ неутронска ѕвезда во раните фази на постоење и да ја споредат со постарите ѕвезди, за да научат како овие космички тешки тежини се менуваат со текот на времето.
-Ако имаме среќа, во следните неколку години навистина би можеле да го видиме центарот на неутронската ѕвезда и да погледнеме одблизу на едно од интригантните тела во раните фази на животот, вели Франсон.
Тој е најмоќниот инструмент за набљудување на вселената во историјата, а има и дополнителни инструменти кои ги мерат инфрацрвените фреквенции и обезбедуваат можност за гледање низ вселенската прашина, која толку долго го заматуваше погледот на астрономите.
Професорот Мајк Барлоу од Универзитетскиот колеџ во Лондон вели дека телескопот ги собрал „првите директни докази“ дека се работи за неутронска ѕвезда, иако претходно имало навестувања за тоа.
-Мистеријата се крие во прашината повеќе од 30 години и возбудливо е што сега ја решивме, вели тој.
Вкупно 34 научници од 12 земји ги анализирале податоците од телескопот Џејмс Веб.
Тие ја откриле светлината на атомите на елементите, аргон и сулфур, кои можеле да се создадат само поради силното зрачење на неутронската ѕвезда која се наоѓала во центарот на суперновата.
Нема јасна слика за самата неутронска ѕвезда, но би било тешко да се објаснат податоците поинаку, според Роберт Маси од Кралското астрономско друштво.
Би-Би-Си
