Зошто Јужнокорејките не раѓаат бебиња?
Во дождливото попладне во вторникот, Јеџин готви ручек за своите пријатели во нејзиниот стан, каде што живее сама на периферијата на Сеул, среќно немажена.
Додека јадат, една од нив на својот телефон вади излитено меме на диносаурус од цртан филм. „Бидете внимателни“, вели диносаурусот. „Не дозволувајте да исчезнете како нас.
Сите жени се смеат.
„Смешно е, но мрачно е, бидејќи знаеме дека би можеле да предизвикаме сопствено истребување“, вели Јеџин, 30-годишна телевизиска продуцентка.
Ниту таа, ниту некоја од нејзините пријателке не планира да има деца. Тие се дел од растечката заедница на жени кои избираат живот без деца.
Јужна Кореја има најниска стапка на наталитет во светот и таа продолжува да опаѓа, соборувајќи го сопствениот неверојатно низок рекорд од година во година.
Бројките објавени во средата покажуваат дека паднал за уште 8 проценти во 2023 година на 0,72.
Ова се однесува на бројот на деца што се очекува да ги има жената во текот на нејзиниот живот. За населението да остане стабилно, тој број треба да биде 2,1.
Ако овој тренд продолжи, се проценува дека населението на Кореја ќе се преполови до 2100 година.
„Национална вонредна состојба“
На глобално ниво, развиените земји бележат пад на наталитетот, но ниту една на таков екстремен начин како Јужна Кореја.
Нејзините проекции се мрачни.
За 50 години, бројот на работоспособни луѓе ќе се преполови, луѓето со право на учество во задолжителната воена служба во земјата ќе се намали за 58 проценти, а речиси половина од населението ќе биде постаро од 65 години.
Ова е толку лошо за економијата на земјата, за пензијата и безбедноста што политичарите го прогласија за „национална вонредна состојба“.
Речиси 20 години, последователните влади фрлаа пари за проблемот – поточно 379,8 трилиони вони (286 милијарди долари; 226 милијарди фунти).
Двојките кои имаат деца се опсипуваат со готовина, од месечни средства до субвенционирани станови и бесплатни такси. Болничките сметки, па дури и третманите за ин витро оплодување се покриени, иако само за оние кои се во брак.
Ваквите финансиски стимулации не функционираа, што ги натера политичарите да размислуваат за „покреативни“ решенија, како вработување дадилки од Југоисточна Азија кои ги плаќаат под минималната плата и ослободување на мажите од служење воена служба ако имаат три деца пред да наполнат 30 години.
Сосема очекувано, креаторите на политиката беа обвинети дека не ги слушаат младите луѓе – особено жените – за нивните потреби. И така, во текот на изминатата година патувавме низ земјата, разговарајќи со жените за да ги сфатиме причините зад нивната одлука да немаат деца.
Кога Јеџин решила да живее сама во нејзините 20-ти години, таа им пркосила на општествените норми – во Кореја, живеењето сам во голема мера се смета за привремена фаза во животот.
Потоа, пред пет години одлучила да не се мажи и да нема деца.
„Тешко е да се најде маж за врска во Кореја – кој подеднакво ќе ги дели задолженијата и грижата за децата“, ми вели таа, „А на жените кои сами имаат бебиња не се гледа баш позитивно“.
Во 2022 година, само два проценти% од раѓањата во Јужна Кореја се случиле вон брак.
„Вечен циклус на работа“
Наместо тоа, Јеџин избра да се фокусира на својата кариера во телевизијата, што, како што тврди таа, не и дозволува доволно време за да одгледа дете. Корејското работно време е многу долго.
Јеџин работи традиционална работа од 9-6 (корејски еквивалент на од 9 до5), но вели дека обично не ја напушта канцеларијата до 20 часот, а згора на тоа има и прекувремена работа. Откако ќе дојде дома, има време само да ја исчисти куќата или да вежба пред спиење.
„Ја сакам мојата работа, таа ме исполнува“, вели таа. „Но, работата во Кореја е тешка, заглавени сте во вечен циклус на работа“.
Јеџин вели дека има и притисок да учи во слободното време, за да се подобри во нејзината работа: „Корејците го имаат овој начин на размислување дека ако не работиш постојано на само-подобрување, ќе останеш зад себе и нема да успееш. Овој страв не тера да работиме двојно понапорно“.
„Понекогаш за време на викендите одам на инфузија, само за да добијам доволно енергија за да се вратам на работа в понеделник, додава таа лежерно, како ова да е прилично нормална активност за викенд.
Таа, исто така, го дели истиот страв со секоја жена со која разговарав – дека ако земе слободно време за да има дете, можеби нема да може да се врати на работа.
„Постои имплицитен притисок од компаниите дека кога имаме деца, мора да ги напуштиме нашите работни места“, вели таа. Тоа и се случило на нејзината сестра и нејзините двајца омилени водители на вести.
„Знам премногу“
Една 28-годишна жена, која работела во човечки ресурси, рече дека видела луѓе кои биле принудени да ги напуштат своите работни места или биле прескокнати за унапредување откако земале породилно отсуство, што било доволно да ја убеди никогаш да нема бебе.
И мажите и жените имаат право на едногодишно отсуство во текот на првите осум години од животот на нивното дете. Но, во 2022 година, само седум проценти од новите татковци користеле дел од своето отсуство, во споредба со 70 отсто од новите мајки.
Корејските жени се најобразованите од оние во земјите на ОЕЦД, а сепак земјата има најлош јаз во платите меѓу половите и процентот на жени кои се без работа во споредба со мажите е поголем од просечниот.
Истражувачите велат дека ова докажува дека им се претставува компромис – да имаат кариера или да имаат семејство. Сè почесто избираат кариера.
Се запознав со Стела Шин во клуб за после училиште, каде што таа предава англиски јазик на петгодишни деца.
„Погледнете ги децата. Тие се многу слатки“, гуга таа. Но, на 39 години, Стела нема свои деца. Тоа не беше активна одлука, вели таа.
Таа е во брак шест години, а и таа и нејзиниот сопруг сакале дете, но биле толку зафатени со работа и уживање така што времето поминало. Сега таа прифатила дека нејзиниот начин на живот го прави тоа „невозможно“.
- Мајките треба да ја напуштат работата за да се грижат за своето дете со полно работно време во првите две години, а тоа би ме направило многу депресивна, рече таа. „Ја сакам мојата кариера и грижата за себе“.
Во слободното време Стела посетува часови по К-поп танц со група постари жени.
Ова очекување дека жените земаат две до три години одмор од работа кога ќе имаат дете е вообичаено кај жените. Кога ја прашав Стела дали може да го подели родителското отсуство со сопругот, таа го отфрли тоа со поглед.
„Тоа е како кога го терав да мие садови и никогаш не ги домиваше, не можев да се потпрам на него“, рече таа.
Дури и да сака да се откаже од работата или да маневрира меѓу семејството и кариерата, таа вели дека не може да си дозволи бидејќи трошоците за стан се превисоки.
Повеќе од половина од населението живее во или околу главниот град Сеул, каде што има многу можности, што создава огромен притисок врз становите и ресурсите. Стела и нејзиниот сопруг постепено се оддалечуваа се подалеку од главниот град, во соседните провинции, и сè уште не можат да си купат свој дом.
Стапката на наталитет во Сеул падна на 0,55 – најниска во земјата.
Потоа, тука е цената на приватното образование. Додека неможноста да се има свој дом е проблем ширум светот, тоа е она што ја прави Кореја навистина уникатна.
Од четиригодишна возраст, децата се испраќаат на низа скапи воншколски часови – од математика и англиски, до музика и таеквондо.
Практиката е толку широко распространета што да се откажете се смета за одредување на вашето дете да не успее, незамислив поим во хиперконкурентната Кореја. Ова ја направи најскапата земја во светот за одгледување дете.
Студија од 2022 година покажа дека само два проценти од родителите не платиле за приватно школување, додека 94 отсто рекле дека тоа е финансиски товар.
Како учителка во едно од овие приватни училишта, Стела премногу добро го разбира товарот. Таа гледа како родителите трошат до 700 фунти (890 долари) по дете месечно, од кои многумина не можат да си го дозволат тоа.
„Но, без овие часови, децата заостануваат“, вели таа. „Кога сум покрај децата, сакам да имам едно, но знам премногу“.
За некои, овој систем на прекумерно приватно школување е подлабок од цената.
„Минџи“ сакаше да го сподели своето искуство, но не јавно. Таа не е подготвена нејзините родители да знаат дека нема да има деца. „Тие ќе бидат толку шокирани и разочарани“, рече таа од крајбрежниот град Бусан, каде што живее со нејзиниот сопруг.
Минџи се довери дека нејзиното детство и 20-тите биле несреќни.
„Цел живот го поминав учејќи“, рече таа – прво за да се запише на добар универзитет, потоа за испитите за државен службеник, а потоа да ја добие првата работа на 28 години.
Таа се сеќава на детските години поминати во училниците до доцна во ноќта, борејќи се со математика, која ја мразела и не и одела, додека сонувала да биде уметник.
„Морав бескрајно да се натпреварувам, не за да ги остварам моите соништа, туку само за да живеам просечен живот“, рече таа. „Тоа беше многу исцрпувачки“.
Дури сега, на 32-годишна возраст, Минџи се чувствува слободна и способна да ужива. Таа сака да патува и учи да нурка.
Но, нејзиното најголемо размислување е тоа што таа не сака да нејзино дете да поминува низ истата натпреварувачка мизерија што ја доживеала.
„Кореја не е место каде децата можат да живеат среќно“, заклучи таа. Нејзиниот сопруг би сакал дете, и постојано се карале за тоа, но тој ги прифатил нејзините желби. Повремено ѝ се стега срцето, признава таа, но потоа и текнува зошто тоа не може да се случи.
Депресивен социјален феномен
Во градот Даеџон, Јунгјеон Чун е во она што таа го нарекува „брак со самохрани родители“. Откако ги зема од училиште својата седумгодишна ќерка и четиригодишниот син, таа ги посетува блиските игралишта, поминувајќи ги часовите додека нејзиниот сопруг не се врати од работа. Тој ретко доаѓа дома пред спиење.
„Не се чувствував како да донесувам голема одлука да имам деца, мислев дека ќе можам да се вратам на работа прилично брзо“, рече таа.
Но, набрзо почнале социјалните и финансиските притисоци и на нејзино изненадување се довела во ситуација сама да ги одгледува децата. Нејзиниот сопруг, синдикалец, не помагал ниту во грижата за децата, ниту во домашните работи.
„Се чувствував толку луто“, рече таа. „Бев добро образувана и ме учеа дека жените се еднакви, па не можев да го прифатам тоа“.
Ова е суштината на проблемот.
Во текот на изминатите 50 години, економијата на Кореја се развиваше со огромна брзина, придвижувајќи ги жените во високото образование и работната сила и проширувајќи ги нивните амбиции, но улогите на сопруга и мајка не еволуираа речиси со исто темпо.
Фрустрирана, Јунгјеон почнала да ги набљудува другите мајки. „Велев ’О, мојата пријателка која одгледува дете е исто така депресивна, а и мојата другарка од другата страна на улицата е депресивна‘, и сфатив: ’Ох, ова е социјален феномен‘“.
Таа почнала да ги црта своите искуства и да ги објавува на интернет. „Приказните се излеваа од мене“, рече таа. Нејзиниот веб-стрип постигна огромен успех, бидејќи жените ширум земјата се поврзаа со нејзината работа, а Јунгјеон сега е автор на три објавени стрипови.
Сега таа вели дека ја поминала фазата на гнев и жалење. „Само посакувам да знам повеќе за реалноста на воспитувањето деца и колку се очекува од мајките да направат“, рече таа. „Причината зошто жените сега немаат деца е затоа што имаат храброст да зборуваат за тоа“.
Но, Јунгјеон е тажна, вели таа, што на жените им се ускратува чудото на мајчинството, поради „трагичната ситуација на која ќе бидат принудени“.
Но, Минџи вели дека е благодарна што има агенција. „Ние сме првата генерација која може да избере. Претходно моравме да имаме деца.
„Би имала 10 деца ако можам“
Враќајќи се во станот на Јеџин, по ручекот, нејзините пријатели се пазарат околу нејзините книги и други работи.
Уморна од животот во Кореја, Јеџин реши да замине за Нов Зеланд. Едно утро се разбудила и сфатила дека никој не ја тера да живее тука.
Таа истражуваше кои земји се високо рангирани во однос на родовата еднаквост, а Нов Зеланд излегол како јасен победник. „Тоа е место каде што мажите и жените се подеднакво платени“, вели таа, речиси со неверување, „Значи, си одам“.
Ги прашувам Јеџин и нејзините пријатели што, ако нешто, би можело да ги убеди да се предомислат.
Одговорот на Минсунг ме изненади. „Би сакала да имам деца. Би имала 10 да можам“, Па, што ја спречува, прашувам? 27-годишната девојка ми вели дека е бисексуалка и дека има партнер од ист пол.
Истополовите бракови се нелегални во Јужна Кореја, а на немажените жени генерално не им е дозволено да користат донатори на сперма за да забременат.
- Се надевам дека еден ден ова ќе се промени и ќе можам да се венчам и да имам деца со личноста што ја сакам, вели таа.
Пријателите ја истакнуваат иронијата, со оглед на несигурната демографска ситуација во Кореја, дека некои жени кои сакаат да бидат мајки не смеат да бидат.
Но, се чини дека политичарите можеби полека ја прифаќаат длабочината и сложеноста на кризата.
Овој месец, јужнокорејскиот претседател Јун Сук Јеол призна дека обидите за излез од проблемот „не успеале“ и дека Јужна Кореја е „претерано и непотребно конкурентна“.
Тој рече дека неговата влада сега ќе го третира нискиот наталитет како „структурен проблем“ – иако како тоа ќе се претвори во политика допрва треба да се види.
На почетокот на овој месец се сретнав со Јеџин од Нов Зеланд, каде што живее три месеци.
Таа со задоволство аборување за нејзиниот нов живот и пријатели, и за нејзината работа во кујната на еден паб. „Мојата рамнотежа помеѓу работата и животот е многу подобра“, рече таа. Може да се договори да се сретне со своите пријатели во текот на неделата.
- Се чувствувам многу попочитувано на работа и луѓето помалку осудуваат, додаде таа.
„Тоа ме тера да не сакам да си одам дома“.
Би-Би-Си
