Аваја: Правда за Ромите или лов на гласови, што навистина сака Левица?
Последните изјави на Левица во врска со системската дискриминација со која се соочуваат Ромите во Северна Македонија се навремени, но се чини дека се обоени со политички опортунизам. Со завршените парламентарни избори и претстојните локални избори, важно е да се разгледа дали посветеноста на Левица на правдата е искрена или само ги користат Ромите за изборна добивка. Левица изненадувачки се фокусираше на состојбата на Ромите, поддржана од наодите на Балканскиот Барометар и Европскиот Суд за Човекови Права, што се погоди со нивната изборна стратегија.
Ова е класичен пример на политички опортунизам: поддржување на Ромите кога тоа одговара на нивната политичка агенда, само за да ги напуштат по изборите. Нивната реторика изгледа како добро изрежирано сценарио насочено повеќе кон освојување гласови отколку кон водење вистински промени.
Иако критиката на Левица за "Стратегијата за вклучување на Ромите" и другите државни иницијативи има одредена валидност, таа често служи повеќе како погоден изговор отколку како конструктивна критика. Овие програми навистина трошеа ресурси со минимален напредок, често поради вработувањето на неквалификувани партиски лојалисти и погрешни мултикултурни политики. Меѓутоа, критиката на Левица звучи празно кога главната цел изгледа дека е политичка добивка наместо вистинска реформа. Обвинувањата на Левица за капитализмот и неуспешните мултикултурни политики како корени на сегрегацијата на Ромите претставуваат поедноставен наратив. Обвинувањата против сегашните претставници на Ромите за лична добивка можат да резонираат со разочараните гласачи, но тие не нудат никаков конкретен пат напред. Оваа игра на обвинувања е празна реторика насочена кон поттикнување гнев, а не кон инспирирање решенија.
Полесно е да се критикува системот отколку да се артикулира и имплементира остварлива алтернатива. Левица предложи интеркултурален вредносен систем, со акцент на солидарност, еднаквост, братство и единство, што звучи благородно, но е вознемирувачки нејасен.
Тие предлагаат да се надминат симболичните квоти за да се поттикнат вистински интеракции, да се исчистат институциите од неквалификувани партиски лојалисти, да се решат основните економски причини за дискриминација и да се обезбеди автентично претставување на Ромите во владата. Овие се грандиозни идеали на кои им недостасуваат конкретност. Широките изјави без практични мерки се неефективни. Левица мора да ги надмине празните зборови и да обезбеди конкретни, остварливи политики и планови за да се сфатат сериозно.
Решението за системската неправда извршена врз Ромите, не е можно без основни, социјални, економски, граѓански и политички права, вклучувајќи ги и малцинските права, за кои тие изричито се против кога се работи за различните од ”нивната боја накрв” .
Дополнително, ако Левица навистина беа искрени во нивната заложба за праведно општество без разлика на бојата на кожата, тоа ќе го бараа исто за Македонците во соседните земји каде што се малцинство. Во тие земји, Македонците како малцинство ги бараат своите основни, социјални, економски, граѓански и политички права, вклучувајќи ги и малцинските права. Ова е хипокритично, бидејќи ако е добро да се предложи општество без разлика на бојата на кожата во Македонија, тогаш треба да биде добро и за Македонците во соседните земји кога се во малцинство.
Само квотите лишени од мултикултурната матрица на ‘позитивна дискриминација’ и ‘интеграција’ не води само по себе до создавање на нов интеркултуралистички општествен вредносен систем, туку само нова манипулација на класата која што сака да го управува системот и тоа без никаква ефективна солидарност и рамноправност.
Лесно им е на нив, од таква комотна позиција. Но, ние само затоа што сме Роми, сме прогонети и потценети и кога велат нема гарантирани позиции, нема афирмација и стипендии, битно е кој го поставува тоа прашање. Кога тоа го поставуваат “тие“, тогаш зашто не го прават истото кога се борат за нивните малцински права во странство.
Затоа она што го кажуваат е само идеолошко фантазирање. Тоа е само креирањена нов елитизам кој што никогаш не стигнува до целта и не предизвикувасуштински промени.
Треба да се запомни дека Левица не е нова партија. Нивното учество во македонската политика донесе малку значајно вклучување на Ромите. Нивната историја покажува очигледно отсуство на кредибилни политики или планови за унапредување на Ромите, што ја засилува перцепцијата дека нивната сегашна позиција е управувана од политичка експедитивност наместо вистинска посветеност. За ветувањата на Левица да бидат кредибилни, тие мора да се вклучат во транспарентно, инклузивно креирање политики и да покажат мерлив напредок за Ромите. Тие треба да работат рака под рака со Ромите, разбирајќи ги нивните потреби и креирајќи одржливи политики.
Ова бара повеќе од високи критики и возвишени идеали; потребен е искрен напор за да се водат вистински промени.
Како заклучок, иако Левица истакнува критични прашања за дискриминацијата, нивната критика е ослабена од недостаток на конкретни решенија, сомнителна историја и мирис на политички опортунизам. Ромите во Северна Македонија заслужуваат повеќе од предизборни ветувања; потребни им се вистински, остварливи политики и непоколеблива посветеност на системските промени од сите политички актери, вклучувајќи ја и Левица. Само преку таков автентичен пристап може да ги решиме длабоко вкоренетите проблеми на дискриминацијата и маргинализацијата. Времето за празни ветувања и политички игри е завршено. Ромите заслужуваат вистински решенија, не реторика.
